Usługi ochrony zdrowia
W ramach Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego (CEN) i Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego Elektrotechniki (CENELEC) funkcjonuje ponad 20 Komitetów Technicznych zajmujących się opracowywaniem Norm Europejskich (i innych dokumentów normalizacyjnych) z zakresu ochrony zdrowia.
Wymagania zawarte w dokumentach odnoszą się głównie do systemów informatycznych tzw. „e-zdrowia” oraz (i te stanowią dominującą część tematyki) wyrobów medycznych i produktów powiązanych, ich jakości, działania i bezpieczeństwa. Na przestrzeni kilku ostatnich lat widoczna stała się tendencja do poszerzania działań normalizacyjnych w obszarze ochrony zdrowia o usługi. Jest to uzasadniane potrzebą zwiększenia bezpieczeństwa pacjenta i jakości oferowanych usług, a także większą świadomością samych konsumentów, którzy obecnie bez problemów mogą przemieszczać się po całej Europie, by skorzystać z wybranej przez siebie oferty.
W ramach rozszerzania normalizacji w obszarze ochrony zdrowia o usługi, powoływane są pod patronatem europejskich organizacji normalizacyjnych wspólne Grupy Doradcze i Zadaniowe oraz nowe Organy Techniczne (Komitety Techniczne i Komitety Projektowe). OT aktywnie zajmują się tematyką usług w obszarze opieki zdrowotnej w ramach europejskich organizacji normalizacyjnych.
Od 2010 roku powołano następujące Komitety Techniczne i Projektowe, których tematyka mieści się w obszarze usług związanych z ochroną zdrowia:
- CEN/TC 362 Healthcare services – Quality management systems (współpraca – Komitet Techniczny 6 ds. Systemów Zarządzania)
- CEN/TC 403 Aesthetic surgery and aesthetic non-surgical medical services (z którym z ramienia PKN współpracuje Komitet Zadaniowy 502 ds. Usług Chirurgii Estetycznej)
- CEN/TC 414 Services in Osteopathy (rozwiązany po opracowaniu normy)
- CEN/TC 424 Care services for cleft lip and/or palate (rozwiązany po opracowaniu Raportu Technicznego)
- CEN/TC 427 Services of Medical Doctors with additional qualification in Homeopathy (projekty norm z zakresu CEN/ TC 427 opiniowane są w Komitecie Zadaniowym 506 ds. Usług Lekarzy z Dodatkowymi Kwalifikacjami w Dziedzinie Homeopatii)
- CEN/TC 449 Quality of care for elderly people in ordinary or residential care facilities (utworzony w kwietniu 2016 r.; na szczeblu krajowym dokumenty opracowywane w CEN/TC 449 będą opiniowane w Radzie Sektorowej Sektora Zdrowia, Środowiska i Medycyny)
- CEN/TC 450 Minimum requirements of patient involvement in person-centred care (utworzony w czerwcu 2016 r.; w ramach PKN dokumenty opracowywane w CEN/TC 450 będą opiniowane w Radzie Sektorowej Sektora Usług).
W czerwcu 2017 r. PKN powołał KT 324 ds. Zarządzania w Organizacjach Ochrony Zdrowia (komitet wiodący w zakresie współpracy z ISO/TC 304 Healthcare administration).
Zakres tematyczny KT 324 obejmuje: zarządzanie w organizacjach ochrony zdrowia w tym klasyfikację, terminologię, praktyki zarządzania oraz ocenę procesów działań niemedycznych.
Celem działania KT 324 jest upowszechnianie sprawdzonych praktyk zarządzania, które są korzystne zarówno dla zarządzających (racjonalizacja kosztów, zwiększenie efektywności, poprawa wizerunku), jak i pacjentów oraz podopiecznych placówek (lepsza i bezpieczniejsza opieka). A ponadto:
- harmonizacja i wdrażanie nowoczesnych rozwiązań
- promocja skuteczności w ochronie zdrowia
- promocja jakości usług.
Temat normalizacji usług w obszarze ochrony zdrowia wzbudza wiele kontrowersji. W opinii środowiska lekarskiego niektórych krajów, m.in. Polski, działania podejmowane przez Komisję Europejską oraz organizacje normalizacyjne są niepotrzebne, ingerują w kompetencje krajów członkowskich w tym zakresie oraz mogą prowadzić do zrównania usług prowadzonych w ramach opieki zdrowotnej z tymi o charakterze czysto komercyjnym; dążenie do znormalizowania, zharmonizowania i uproszczenia działań na bazie norm może doprowadzić do niewłaściwego zrozumienia potrzeb pacjenta oraz ograniczyć możliwości leczenia. Wskazuje się również, że Normy Europejskie mogą nie być tak obszerne i szczegółowe, jak istniejące standardy postępowania medycznego, a tym samym spowodować obniżenie jakości opieki medycznej.
Można się spierać, czy normalizacja usług w obszarze ochrony zdrowia jest potrzebna i czy przyniesie wymierne korzyści. Odpowiedź na to pytanie będzie trudna – dopiero przyszłość pokaże, czy w ogóle, a jeżeli tak, to w jaki sposób, usługodawcy wdrożą postanowienia zawarte w normach. Stosowanie norm jest dobrowolne i jedynie prawa rządzące rynkiem mogą wymóc na oferentach sięgnięcie po dokumenty opracowane w ramach europejskich organizacji normalizacyjnych.